Hai días para todo. Para todo, de verdade. O “Día Mundial da Xente Peculiar” celébrase o 10 de xaneiro. O 22 é o “Día de Responder as Preguntas do teu Gato” (se é que che dá tempo antes de que che ignore outra vez). E o 7 de marzo toca “Abstinencia Dixital”, aínda que, sinceramente, quen pode resistirse a mirar o móbil cada dous minutos?
Así que non debería sorprendernos que tamén teñamos un día para o amor, ou a nai, ou o pais e tamén para celebrar as Letras Galegas. Iso si, non está nada mal que sexa un día con maiúsculas, con homenaxe, con recoñecemento. Pero, e se resulta que estamos deixando que a nosa lingua sexa só cousa dun día ao ano?
Non estou a dicir que non celebremos. Nin o amor o 14 de febreiro, nin a nai o primeiro domingo de maio, nin tampouco a Rosalía de Castro ou, neste 2025, ás nosas cantareiras. O que quero dicir é que o amor está nas pequenas cousas, como darlle os bos días a alguén cun sorriso, e que a nosa lingua tamén está aí, na poesía que escribiches con 14 anos cando descubriches o primeiro amor ou na canción que che cantaba a avoa para durmir.
As Letras Galegas non son só papel impreso, nin só homenaxes a autores. Son o que falamos cada día, o que dicimos sen pensar pero que nos define, o que sentimos en galego antes de saber como poñelo por escrito. Está no xeito de contar os contos, de pedir un café, de berrar nun estadio ou de escribir unha mensaxe que comeza por “Ola, que tal estás?”.
Xoguetes para un tempo prohibido, de Carlos Casares; Cantares Gallegos de Rosalía, Os vellos non deben de namorarse de Castelao; O porco de pé de Vicente Risco ou Bebedeira de Florencio Delgado Gurriarán, son obras que están no meu cabeceiro. Que me ensinaron a sentir, a coñecer e a aprender e a querer.
Celebrar a quen escribiu antes ca nós está ben. Precisamos saber de onde vimos. Pero tamén hai que celebrar a quen fala agora, a quen canta agora, a quen soña e pensa en galego todos os días do ano, mesmo sen selo propoñer.
E por iso, gustaríame dicir hoxe que si, celebremos o Día das Letras Galegas, pero non o gardemos no caixón ata o ano que vén. Porque a lingua non entende de efemérides nin de campañas. A lingua é un espello, unha raíz, un colo, unha ferramenta, un xogo e unha casa.
Vivamos como galegos —dicía aquel anuncio—, pero tamén soñemos como galegos, leamos, discutamos, escribamos, cantemos e calemos, se fai falta, na nosa lingua. Porque non hai día máis importante para as nosas letras que todos os días do ano.
