Eduardo e Aurora están á fronte dun negocio con moita miga que agora atravesa por un momento «raro»
Metémonos en fariña, e nunca mellor dito, para saber máis dun oficio que é, o noso pan de cada día.
Eduardo Díaz criouse entre a tenda de ultramarinos e o forno. As súas primeiras travesuras foron entre táboas de madeira e amasadoras. Alí estaba tamén o seu irmán Lixo e os seus primos Amancio e Toño; non é de estrañar, porque se criaron xuntos. Entón, a Panadería estaba a cargo do seu pai, Eduardo (coñecido por Querol de quen a panadería colleu o nome) e do seu tío Dito.
Mentres Querol se ocupaba principalmente do forno, Dito repartía o pan e estaba na tenda de ultramarinos. Carmen, a súa nai, tamén despachaba e, a maiores, facía os doces tan importantes nas festas: roscois, bicas, brazos de xitano e a singular ucheira. Era un tempo no que as festas xuntaban ás familias e o forno entre 15 ou 20 mulleres batían cos batedores de man os ovos traídos das pitas da casa para facer os doces. « Eso xa se acabou! », lamenta Eduardo.
«A xente vai a menos e si non cambia a tendencia non sei onde iremos parar. Hai pueblos nos que hai unha persoa ou dúas, xa non quedan máis. Vas porque tes que ir pero case que non compensa», di sobre a diminución da venta. «Non é que me falten clientes é que se me morren», explica.
Agora co do coronavirus andan, se cabe aínda máis descentrados, o que mercaba unha barra a diario pode comprar dez para non ter que acudir o despacho de pan. E así non hai quen bote ben as contas do que se ten que fornear. «Parece que se lle vai acabar o mundo. Está todo o mundo na casa e é normal que se consuma máis pero hai xente que parece que pensa que o día seguinte non vai haber pan e de momento, vamos a seguir traballando», asegura o panadeiro.
Un xornada que comeza moi cedo
Levántase as 5:30 horas a amasar e logo volve á casa —vive a menos de 50 metros do forno— un anaco mentres non fermenta o pan. Despois, «xa volves encendes o forno e a traballar hasta que se acabe», conta.
Unha vez que está a masa a punto, pesa nunha balanza as barras de pan e fai uns bolos que aparta para un lado para que vaian levedando enriba do obrador.« Despois estíranse e pásanse o salgueiro. No salgueiro están entre media e unha hora», relata. Aproveita este tempo para roxar o forno. «Hai que meterlle leña dabondo así que está ben roxado e no puntiño métense as barras no forno», segue a dicir.
Fai normalmente dúas fornadas: a primeira para levar polos barrios, aldeas e vilas da contorna e a segunda para vender no despacho.
Neste vídeo podedes ver como fai as barras e as coloca no salgueiro:
Neste como prepara o forno meténdolle a leña:
O paso do salgueiro ó forno é todo un ritual. Nunha pala estreita vai colocando dúas barras, ás que lle da a volta —pola parte que está en contacto co pano ten menos defectos—, pásalle o dedo polo medio e logo faille dous cortes, antes de metelas a cocer. Unha vez están todas dentro, aproveita para limpar a amasadora e ir por máis leña.
Vídeo do ritual co que Eduardo mete as barras no forno mentres conta algunha anécdota:
Mentres o pan coce é hora de limpar a amasadora e de botar unha parrafada que, non faltaba nesta panadería até que co coronavirus non se permite o acceso:
Empanadas e doces son cousa de Aurora
Aurora, a súa dona tamén traballa na panadería. Ela ocúpase de facer as empanadas e os doces. Pódese traer o compango ou encargala. De zamburiñas, de zorza, de costrelas; aínda que as máis solicitadas son as clásicas de atún ou carne.
Fan unha de viño que é receita da avoa de Eduardo, Cleofé, que só a facía para a súa familia e para unha veciña na festa. É unha empanada que non se fai ca masa do pan senón que se prepara con ovo, fariña e aceite de oliva.Tamén fai pizzas, iso si, só os mércores e por encargo.
Vídeo da preparación da empanada e de como afecta o coronavirus á venta:
Vídeo da amasada e feitura da empanada de viño:
Un negocio familiar
A panadería foi antes do seu pai e do seu tio, Querol e Dito. Tamén traballaba a súa nai, Carmen, que aínda agora baixa algunha vez, pero a mirar e conversar coas veciñas.
O forno non sempre estivo no lugar que ocupa hoxe. «Ao primeiro estaba na praza onde a carretera que sube para Carballal pero ao facer a carretera tirárono logo pasouse á Carreira. Ainda está, pero inactivo». Polos anos 60 construíuse o forno onde se fai o pan até o de agora, e Eduardo agarda que por moitos anos.
Vídeo da saída da fornada:
«Auga,sal, levadura, fariña e repouso e, non hai máis», di Eduardo do seu pan. Os que o comemos algunha vez engadimos: «Está máis bo co pan».
Texto y fotografía Sona Rodríguez Losada